Elementy złączne w domu i ogrodzie

O elementach złącznych już pisałem. Dwa elementy połączyć może nie tylko śrubka, ale także wkręt, nit lub spaw. Oczywiście to nie wyczerpuje tematu. Śrubki i wkręty mają szerokie zastosowanie w różnych przedmiotach i urządzeniach, będących na wyposażaniu każdego gospodarstwa domowego. Produkty metalowe w domu były, są i będą. Wszystko wskazuje, że ludzkość ze śrubką nie rozstanie się nigdy. Panujące trendy w przemyśle meblarskim sprawiają, że oprócz śrub i wkrętów w meblach pojawiają się także elementy spawane. Popularne są nowoczesne stoły, stoliki, ławy, krzesła, fotele, kanapy a nawet regały na książki, wykonane na bazie spawanych konstrukcji ze stalowych profili. Czy to ładne? Kwestia gustu. Produkty metalowe coraz liczniej pojawiające się w domu, na tarasie i w ogrodzie, sprawiają, że coraz chętniej powracamy do drewna. Ogrodowy zestaw biesiadny w postaci stołu i ławek z drewna sami wykonamy zdecydowanie łatwiej niż taki sam ze stali. W obu przypadkach kluczową rolę odegrać mogą śruby, ale to w drewnie pracuje się przyjemniej i ono sprawia, że ogrodowy kącik staje się przytulnym. W ogrodzie ja stawiam na drewno. A Wy lubicie majsterkować w drewnie czy w metalu?

Spawacz, ślusarz czy stolarz?

Umiejętności prawidłowego i bezpiecznego spawania nauczymy się na kursie pod okiem instruktora. Prace ślusarskie też wymagają sporej wiedzy i fachowości, którą zdobywa się w szkołach zawodowych. Za to bez kursów możemy spróbować swoich umiejętności stolarskich. Posługiwanie się piłą ukosową, wiertarką czy szlifierką nie wymaga szkolenia, choć sprawne posługiwanie się elektronarzędziami wymaga podstawowej wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zakładam, że dorosły człowiek doskonale wie, czym grozi kontakt z obracającą się tarczą tnącą, ostrzami frezu czy wiertłem. Nie straszę. Uświadamiam zagrożenia. Kiedyś wykonywany zawód można było poznać po dłoniach i palcach człowieka. Cieśla, drwal lub stolarz często nie posiadał ich kompletu.

Tak więc meble na taras lub do ogrodu z drewna każdy może wykonać samodzielnie. Samodzielnie można wykonać także meble kuchenne lub zabudowę garderoby, ale umiejętności stolarskie trzeba odpowiednio wcześnie zacząć… szlifować. Na dobry początek można zacząć od mebli ogrodowych, mebli do piwnicy lub prostych mebli do garażu. Ważne jest, aby do realizacji zadania przystępować z gotowym projektem i odpowiednimi narzędziami. Musimy mieć odpowiedni kącik, w którym efektu naszych działań nic w razie przerwy nie zburzy. Jeden wieczór czy nawet weekend to zwykle za mało, aby nasze ogrodowe dzieło powstało w całości. Etapy pracy też musimy zaplanować. Tego samego wieczoru stolarnia nie może być także lakiernią…

Śruba, podkładka i nakrętka

Z wyjątkiem mebli klejonych we wszystkich innych jakąś śrubkę, wkręt lub zszywkę stolarską znajdziemy. Z biegiem lat i intensywnością ich użytkowania meble trzeba poddać renowacji lub przywrócić im dawną funkcjonalność. Niektóre trzeba ustabilizować, dokręcając stare poluzowane śruby, zastosować nowe, uzupełnić pogubione podkładki, itp. Zawsze mamy co robić, tyle że nie zawsze robić się chce. 😀 Takich napraw wymagają zwłaszcza stoły, krzesła i fotele. Jeśli do tej pory nie miałeś takich problemów wszystko przed tobą. Nie odnosi się to tylko do mebli z drewna.

Produkty metalowe w domu występują nie tylko w kuchni czy łazience. Coraz bardziej popularne meble wykonane ze stalowych kształtowników lub profili zamkniętych, to w większości elementy spawane, ale zdarzyć się może, że konstruktor zdecydował się na połączenia śrubowe. Lubię meble solidne zarówno pod względem ilości, rodzaju jak i jakości zastosowanych materiałów, ale cenię także solidność konstrukcji i trwałość wykonania. W salonach meblowych i komisach zwracam uwagę na te wszystkie elementy zawsze. Przyglądając się zastosowanym rozwiązaniom w starych meblach można się wiele nauczyć.

Rodzaje śrub

Wiedza wyniesiona z takiego “podglądactwa” przydać się może każdemu amatorowi stolarstwa garażowego. Samodzielne wykonanie z drewna stołu czy ławki może okazać się wyjątkowo łatwe. Meble na taras lub do ogrodu własnej roboty naprawdę cieszą i uczą szacunku do przedmiotów codziennego użytku. Możesz zacząć do najprostszego stołka bez oparcia zwanego taboretem.

Spośród śrub do drewna powinieneś zainteresować się śrubą zamkową oraz konfirmantem. W domowych meblach śruby zamkowej raczej nie znajdziesz. Organizując swój własny garażowy warsztat stolarski zacznij od zakupu różnej wielkości śrub zamkowych, odpowiednich podkładek, nakrętek wielokątnych i motylkowych oraz konfirmatów. Do tzw. montażu wstępnego, czyli przymiarek, których pewnie nie będzie końca, czarne wkręty do drewna na pewno też się przydadzą. Zapas kątowników ciesielskich lub duże ściski stolarskie też ułatwią późniejszy montaż. Elektronarzędzia? Tak. Narzędzia? Owszem. Liczne.

W domowych elektrosprzętach najczęściej spotykamy małe wkręty do metalu lub plastiku. Lodówka, telewizor, pralka, kuchenka, piekarnik – to niektóre z typowych domowych urządzeń, w których nadal spotkamy drobne śrubki, nakrętki i podkładki. Nowoczesny sprzęt domowy raczej nie podlega naprawom. Na pewno nie będzie to zadanie dla nas. Niejednokrotnie jednak sami będziemy musieli wymontować drzwi w lodówce lub pralce, być może przeczyścić wężownicę… Za sprawność tych urządzeń odpowiada elektronika oraz modułowe podzespoły, więc nasze umiejętności na nic się tu zdadzą. Po odkręceniu kilku śrubek i zdemontowaniu fragmentu obudowy, uświadomimy sobie, że nasza interwencja ograniczyć się musi tylko do oczyszczenia wnętrza z kurzu i pajęczyn. Lodówka i pralka mają nóżki regulowane śrubą, więc – uśmiecham się – tu też mamy jakieś pole do popisu. Ponieważ w gniazdach i wyłącznikach elektrycznych zaciski wypierają staroświeckie śrubki, wielu panów z gwintem spotkać się może jedynie podczas wymiany żarówki. Słucham? Nie, nie… Tamtych “fachowców” pomijam.

Śruba zamkowa

Jak sam nazwa wskazuje ten typ śrub nawiązuje do konstrukcji bram, drzwi i okiennic zamków i warowni. Montował je kowal, więc zdecydowanie bliżej było im do nitów. Grzybkowy łeb z prostokątnym trzpieniem dobrze osadza i stabilizuje śrubę w miękkim drewnie lub w elementach okuć. Zamku nie będziemy budować. W niektórych konstrukcjach ogrodowych można zastosować nakrętkę motylkową. Trzeba jednak wiedzieć, że drewno zmienia objętość zależnie od warunków pogodowych. Gdy drewno schnie – kurczy się, gdy nabiera wilgoci – pęcznieje. Drewno pracuje stale i latami. Nakrętka motylkowa może mieć zastosowanie głównie tam, gdzie łączone elementy będą często rozkręcane, zatem o jej zastosowaniu decydują względy praktyczne.

Zwykłą nakrętką sześciokątną dwa drewniane elementy można skręcić naprawdę mocno. Szeroka podkładka sprawia, że nakrętka nie zatapia się w drewnie. Przed każdym sezonem warto te połączenia w meblach ogrodowych sprawdzić. Połączenia nie mogą mieć luzów, bowiem tylko solidnie dokręcone nakrętki gwarantują meblom trwałość a użytkownikom – bezpieczeństwo. Meble ogrodowe wykonane z drewna po fali upałów sprawdzamy zawsze. W tym przypadku na nic się zda podkładka sprężynująca. Wysoka temperatura może sprawić, że meble klejone też trzeba będzie naprawiać. Zdecydowanie łatwiej dokręca się śrubki, nawet jeśli nie są zamkowe. Z ponownym klejeniem elementów drewnianych bywa różnie…

Grzybkowy łeb sprawia, że śruba zamkowa ma cechy ozdobne, ale stosuje się ją głównie ze względów praktycznych. W meblach ogrodowych śruba zamkowa solidnie łączy elementy drewniane blatu stołu lub siedziska ławki. Jej nieco wystający ponad powierzchnię łeb nie jest niebezpieczny w kontakcie z ciałem, odzieżą czy innymi przedmiotami. Moją pierwszą ogrodową ławkę wykonałem ze drewna pozyskanego z elementów starej podłogi. Stare deski i kantówki zyskały nowe życie. Jedynym użytym elektronarzędziem była wiertarko-wkrętarka. Drewno ciąłem zwykłą piłą ręczną zwaną płatnicą. Do tego zestaw kluczy, papier ścierny, pędzel i impregnat do drewna. Ławka ma już 20 lat. 🙂 To ta na drugim planie.

Konfirmat

Drugim typem śruby często wykorzystywanej w konstrukcji mebli jest śruba z łbem płaskim z wpustem wielokątnym. Konfirmatem połączymy elementy mebli kuchennych wykonanych z płyt MDF. Odpowiednia konstrukcja tej śruby (gruby gwint i łagodny skok) sprawia, że połączenie w kruchej dość płycie wiórowej jest mocne i trwałe. Konfirmat jest śrubą bez nakrętki. Z tego powodu bliżej mu do wkrętów, ale rolę nakrętki przejmuje materiał, w który konfirmat wkręcamy. Aby wszystko działało jak trzeba, śruba ta wymaga wywiercenia w materiale otworu, którego średnica musi odpowiadać średnicy powierzchni walcowej pod gwintem.

Konfirmanty z powodzeniem można zastosować do zamocowania drewnianego blatu wykonanego z desek. Konstrukcję nośną stołu wykonamy z odpowiedniej grubości kantówek oraz belek. W drewnie konfirmant zachowuje się doskonale, tworząc połączenie trwałe i mocne. Płaski łeb z wpustem wielokątnym dla kluczy imbusowych zapewnia możliwość swobodnego manipulowania śrubą nawet po wielu latach. Między innym z tego powodu w meblach ogrodowych stosuję konfirmaty. Zwykłe wkręty do drewna z czasem rdzewieją i próba ich wykręcenia kończy się zerwaniem łba.

Majstrkowiczom podpowiem, że można kupić specjalne wiertła do śrub meblarskich zwanych konfirmantami. Wiertło skonstruowane jest tak, aby wiercąc nim otwór wykonać stosowną kryzę, w której schowa się łeb konfirmatu. Nie musimy zmieniać wiertła na grubsze, ani ryzykować, że podczas wykonywania kryzy ręka zadrży, zwiększymy nacisk… Wiertła do otworów dla konfirmatów pod tym względem są bezpieczne. Do wyboru mamy różne rodzaje śrub, ale jeśli zamierzamy już na wiosnę pochwalić się domowej roboty ławką ogrodową lub stołem, pobliski sklep z materiałami budowlanymi już dziś powinien stać się naszym ulubionym. Jeśli jesteś zainteresowany pogłębieniem wiedzy na temat elementów złącznych oraz porządkujących je norm DIN, ISO i PN, odwiedź stronę normydin.pl. Być może produkty metalowe w domu zgromadzone odkryją wiele tajemnic?

Artykuł sponsorowany