Poddasze nieużytkowe w domu mieszkalnym

Duży dom piętrowy z poddaszem użytkowym na pewno śni się niejednej rodzinie. Współcześnie najczęściej realizowanymi projektami są domy parterowe typu bungalow. Gotowych projektów jest cała masa. My jednak szukamy czegoś, co będzie zaprojektowana dla nas. Gotowymi projektami warto jednak się inspirować. Dom parterowy, ale co ze strychem? Czy parterowy dom z nieużytkowym poddaszem może spełnić oczekiwania? Czy poddasze nieużytkowe naprawdę musi być bezużyteczne? Co warto wiedzieć i o czym pamiętać na etapie projektowania domu?

Skromnie czy na bogato?

Na wsi panowała kiedyś opinia, że w każdym porządnym domu muszą być schody. Stąd też, przechadzając się po wsi, obok starych domów gospodarskich z czerwonej cegły, tak często widzimy domy jedno- lub nawet dwupiętrowe. Dom piętrowy świadczył o zamożności. Schody były niejako synonimem bogactwa. W wielu domach z lat 70-tych i 80-tych ubiegłego wieku ciężko się doszukać jakiejś myśli architektonicznej. Ot, podpiwniczony sześcian z płaskim lub wielospadowym dachem, z jakąś dobudówką, niekiedy garażem, nad którym urządzono taras. Oczywiście są też prawdziwe perełki, które i teraz mogą się podobać tym, dla których porządny dom musi mieć nie tylko schody. Balkony, werandy czy kolumny, podpierające ozdobny portal nad wejściem, popularne są i dziś. A strych?

Dom parterowy z garażem czy bez? Jest to rozterka. Wielu z nas będzie się upierało, że duży garaż pomieści wszystko, co ma dla nas wartość i znaczenie a co niekonicznie chcemy przetrzymywać w domu. Po zakończonej budowie wszelkie pozostałości w postaci resztek materiałów albo rozdamy, albo sprzedamy, albo wywieziemy do PSZOK. Prawdopodobnie chwilę po przeprowadzce, gdy wpadniemy w trans porządkowania powstałego bajzlu, uznamy jednak, że pewnych przedmiotów nie chcemy widzieć nawet w garażu. Domek gospodarczy? Tu może być ten sam problem. Póki co jeszcze go nie ma. Blaszak budowlany? Trzeba się go najpierw pozbyć. Wcześniej trzeba go opróżnić. Dochodzimy do wniosku, że nieużytkowe poddasze nie musi być nieużytkowe dosłownie. Mamy strych?

Jednorodzinny dom parterowy

Występując o warunki zabudowy dla posiadanej parceli zwykle zaznaczamy we wniosku wszystkie dostępne opcje, czyli że chcemy budować dom w zabudowie bliźniaczej, podpiwniczony, z dwustanowiskowym garażem w bryle budynku, z piętrem oraz użytkowym poddaszem. Rozmach jest tylko na piśmie, bo chodzi tylko o uzyskanie warunków zabudowy, czyli przekonanie się, że dla tej parceli w tej lokalizacji dla budownictwa jednorodzinnego nie ma jakichś szczególnych ograniczeń czy zaleceń innych niżbyśmy się spodziewali. Co innego wniosek, a co innego nasze prawdziwe potrzeby. Dopiero indywidualny projekt architektoniczny je uwidoczni.

Najpewniej spuścimy z tonu, gdy okaże się, że środki, którymi dysponujemy lub możemy dysponować, na taki rozmach nie pozwolą. Ciebie to nie dotyczy? To tego nie czytaj. Szukamy oszczędności? W porządku. Nie będzie piwnicy, ani strychu użytkowego. Zadowolimy się garażem w bryle domu, zwłaszcza gdy dowiemy, że za murowany wolnostojący przyjdzie płacić spory podatek. Wiata garażowa? A masz pewność, że nikt przepisów nie zmieni? Dom parterowy nasze potrzeby zaspokoi, o ile będzie dobrze zaprojektowany. Aby tak się stało musimy przejrzeć wiele projektów i wybrać z nich to, co dla nas najlepsze. To wszystko zawrzemy w projekcie realizowanym dla nas.

Marzenia, potrzeby i możliwości

Dom parterowy – z trzema sypialniami, dwiema łazienkami, salonem z aneksem kuchennym lub kuchnią, spiżarnią, jedną lub dwiema garderobami – prawdopodobnie mógłby być doskonałym siedliskiem nawet dla rodziny wielopokoleniowej. Sporo zależy od metrażu. Na popularnych 120 metrach kwadratowych tylu pomieszczeń rozplanować się nie da, zwłaszcza gdy dorzucimy garaż, wiatrołap, korytarz i kotłownię. Sytuacja się komplikuje jeszcze bardziej, gdy pomyślimy dodatkowo o własnej pracowni czy choćby pralni z suszarnią. Pokój odnowy biologicznej? Właśnie. Ile tych pomieszczeń ma być i które są dla nas najistotniejsze?

Plany warto skonfrontować z obecną sytuacją. Jeśli twoim zdaniem masz całkiem przestronne mieszkanie o powierzchni 70 metrów kwadratowych, wydawać się tobie może, że w domu o powierzchni 120 bez trudu upchniesz wszystkie lub znaczną część wymarzonych pomieszczeń. Przecież masz dodatkowe 50 metrów kwadratowych, prawda? Przecież inni mieszkają w trzypokojowym na 48 metrach kwadratowych, a bywają mniejsze… Rozplanowanie wszystkich niezbędnych pomieszczeń w domu o powierzchni ograniczonej posiadanym budżetem jest sporym wyzwaniem. Trzeba mierzyć i szkicować ile się da, aby powstał projekt domu, który nas zadowoli nie tylko, gdy pojawi się na papierze, ale także wtedy, gdy już w nim zamieszkamy.

Poddasze nieużytkowe – co to takiego?

Konstrukcja dachu dwu- i wielospadowego sprawia, że między nim a stropem powstaje przestrzeń, którą zwykliśmy naszywać poddaszem. Im bardziej wypłaszczony dach tym tej przestrzeni jest mniej. Taka przestrzeń powstaje także w domach piętrowych z jakimś z wariantów dachu skośnego. Poddasze nieużytkowe ma taki status, ponieważ na etapie projektowania ustalono, że nie chcemy tam organizować dodatkowych pomieszczeń mieszkalnych czy sanitarnych.

Poddasze nieużytkowe powstaje na etapie projektowania domu. Przyjęte na tym etapie parametry konstrukcyjne drewnianego stropu nie pozwolą nam w przyszłości dokonywać zmian w sposobie użytkowania tej przestrzeni. Najczęściej, aby nie kusiło, wejście na nieużytkowe poddasze organizujemy w garażu lub pomieszczeniu gospodarczym. Nawet najładniejszy wyłaz to… nic ładnego. Poddasze nieużytkowe to przestrzeń, która nie jest przewidziana do użytku ciągłego. Nie można tam urządzić dodatkowego pokoju, kuchni czy łazienki. Jeśli taki plan chodzi nam po głowie, wybierzmy od razu strop betonowy i zaprojektujmy strych tak, aby można było go zaadoptować na cale mieszkaniowe.

Poddasze nieużytkowe – teraz albo nigdy?

W większości parterowych domów jednorodzinnych do konstrukcji dachu wykorzystuje się wiązary kratownicowe łączone za pomocą płytek kolczastych. Technologia prefabrykacji w wielu przypadkach jest też tańsza niż tradycyjna więźba dachowa. W projekcie oprócz typowego bierze się pod uwagę obciążenie dachu odeskowaniem, papą, dachówkami oraz instalacją fotowoltaiczną. Ta ostatnia do ciężkich nie należy, ale zalegający na niej śnieg dodatkowym obciążeniem dla konstrukcji dachu będzie.

Podobnie rzecz się ma w przypadku decyzji dotyczącej poddasza. Jeśli w fazie projektowania domu przyjęto, że poddasze nie ma być użytkowym, zmian co do sposobu użytkowania w przyszłości dokonać się nie da. Trzeba też pamiętać o zastosowanych – w konsekwencji naszych wcześniejszych decyzji – rozwiązaniach wykończeniowych stropu. Projekt domu z poddaszem użytkowym i projekt domu z poddaszem nieużytkowym to dwa różne projekty nie tylko z nazwy.

Poddasze nieużytkowe – a może jednak?

Poddasze nieużytkowe nadaje się do celów magazynowych, ale i pod tym względem ma swoje ograniczenia. Jeśli szukamy wyobrażenia, jak poddasze nieużytkowe zwykle wygląda, wystarczy wyobrazić sobie otwartą przestrzeń strychu z widocznymi elementami konstrukcyjnymi dachu i stropu. Nic ładnego. W części przeznaczonej do nieintensywnego użytku strop jest wzmocniony dodatkową belką. Zwykle ta powierzchnia przypada tam, gdzie możemy stanąć i poruszać się wyprostowani. Na tych wzmocnieniach należy ułożyć deski podłogowe (lub inne grube) lub odpowiednio grube płyty OSB. Warto zapewnić przepływ powietrza, aby uniknąć skraplania się wilgoci (przerwy między deskami lub otwory w płytach). Taka nieco prowizoryczna podłoga pozwala bezpiecznie poruszać się na poddaszu w tym ograniczonym obszarze. I tu możemy zorganizować magazyn dla wszystkiego, czego chwilowo pozbyć się nie chcemy, na co w garażu miejsca nie ma.

W domach parterowych typu bungalow najczęściej ocieplany jest tylko strop. Ten zabieg jest wystarczający. Dachu ocieplać nie ma powodu. Odeskowanie i pokrycie papą konstrukcji dachu chroni nie tylko przed szkodami, które może poczynić kuna domowa, ale także wzmacnia konstrukcję dachu i stanowi dodatkową izolację. Dzięki temu pokrycie dachu dachówką nie musi być przeprowadzone natychmiast. Wystarczającym zabiegiem jest ocieplenie stropu wełną mineralną, pianką PUR lub celulozą – z wyboru. Poddasze nieużytkowe zapewni dostęp do instalacji wentylacyjnych, przewodów elektrycznych czy kominów.

Na nieużytkowym poddaszu zimą będzie zimno a latem… gorąco. Ma to jednak być pomieszczenie, w którym pojawiać się będziemy sporadycznie, więc dla nas aż takiego znaczenia to nie ma. Przewidując spadki i wzrosty temperatury pewnych materiałów gromadzić tam nie powinniśmy. Poddasze nieużytkowe to przestrzeń dla przedmiotów, z którymi rozstać się nie chcemy, nie możemy, a po które sięgamy od święta. Sztuczna choinka? Ja wolę tę w donicy z korzeniami.

Najważniejsze, że dom spełnia nasze oczekiwania możliwie pod każdym względem, bo projektując go wzięliśmy pod uwagę wszystko, co uznaliśmy za istotne dla nas i naszego komfortu.