Meble ogrodowe. Jak zrobić ławkę do ogrodu?

Budowa wiaty ogrodowej nieco się przeciąga. Długo oczekiwanego deszczu tym razem nie przywitałem z ulgą. Plan zakładał przygotowanie dachu do montażu blachodachówki. Ostatnim etapem przed wykończeniem dachu blachodachówką jest jego ołacenie, czyli przybicie (względnie przykręcenie) kantówek. Te kantówki (najczęściej o przekroju 4×6 cm) fachowo nazywane są łatami. Przykręca się je równolegle do krawędzi dachu, do uprzednio pionowo przymocowanych listw, które nazywamy kontrłatami. Wszystko musi być odpowiednio dopasowane, czyli zamontowane w ustalonych odległościach. O papie, łatach, kontrłatach i blachodachówce napiszę przy innej okazji. Dzisiaj nadal pada, więc opiszę, jak zrobić ławkę do ogrodu.

Spokojnie. To tylko przymiarka. Łaty nie są jeszcze zamocowane na stałe. 🙂

Meble ogrodowe z drewna

Skoro pogoda nie dopisała, aby czasu spędzanego na wsi nie zmarnować, postanowiłem znaleźć sobie inne zajęcie. Przed laty wykonane przeze mnie meble ogrodowe, już w ubiegłym sezonie wymagały naprawy i odświeżenia. Wiata daje schronienie przed deszczem, więc daje schronienie biesiadnikom, ale to dobre miejsce także do majsterkowania w niepogodę. Jak już wspomniałem, opiszę i pokażę, jak samemu zrobić ławkę do ogrodu. Zdziwicie się, ale to może być zadanie łatwe również dla kobiety. Wbrew pozorom wykonanie kompletu mebli ogrodowych z drewna nie należy do zadań skomplikowanych i fizycznie ciężkich. Prawdopodobnie nie uda mi się ująć tego w jednym tekście, więc przygotujcie się na cykl artykułów o meblach ogrodowych z drewna wykonanych własnoręcznie.

Kawa na ławę

Istnieje wiele rozwiązań konstrukcyjnych mebli ogrodowych – od tych zupełnie prostych po dość skomplikowane. Skomplikowane projekty wymagają jednak sporej ilości specjalistycznego sprzętu, znacznej wprawy oraz wiedzy konstruktorskiej. Wyobraźnia? Też się przyda. Nie będziemy wykonywać mebli ogrodowych z wyselekcjonowanych konarów o zmyślnych kształtach, które sprytnie wykorzystamy do swoich artystycznych wizji. Zajmiemy się najprostszymi wariantami drewnianych stołów, ławek i taboretów.

Na początek musimy odwiedzić tartak, w którym kupimy drewno, czyli kantówki i deski. W tym przypadku nie polecę znanych marketów budowlanych, bo z roku na rok ceny w nich są coraz wyższe a towary coraz gorsze. Meble ogrodowe wykonane z drewna też znajdziemy w tamtejszej ofercie. Mnie ich trwałość nie zachwyca. Własnoręcznie wykonamy meble, które przetrwają lata. Obiecuję!

Ławka ogrodowa bez oparcia

Pierwszym meblem ogrodowym, który wykonamy sami, będzie drewniana ławka w wersji bez oparcia. Jeśli tę prostą konstrukcję choć raz wykonasz poprawnie samodzielnie, w przyszłości będziesz umiał(a) wykonać piękny komplet mebli ogrodowych, składający się np. ze stołu, dwóch ławek oraz dwóch taboretów (komplet dla 8 osób). To naprawdę jest łatwe, mimo że, na pierwszy rzut oka, może wydawać się zadaniem wykraczającym poza nasze umiejętności. Jak zrobić ławkę do ogrodu lub jakiekolwiek meble ogrodowe z tzw. europalet chyba nie opiszę nigdy, bo nie jestem wielbicielem “grzmotów”, których sam nie mógłbym dźwignąć. Solidne meble ogrodowe z drewna zawsze będą ciężkie, ale fotel wykonany 4 europalet… No weź… Chyba, że na kółkach. Względnie dobrze wygląda to tylko na zdjęciach.

Projekt rozpoczynamy od zgromadzenia niezbędnych materiałów. Wielkim ułatwieniem będzie posłużenie się przygotowanym do tego własnoręcznym szkicem. Nie podaję wymiarów, bo tymczasem skupimy się na ogólnej koncepcji konstrukcji i niezbędnych przygotowaniach. Drewno najtaniej kupimy w tartaku. O tym w dalszej części. Oprócz drewna musimy kupić: wkręty meblowe (tzw. konfirmaty), śruby zamkowe, podkładki i nakrętki. Będą potrzebne także czarne wkręty do drewna. Jak zrobić ławkę do ogrodu bez narzędzi? 🙂 Nie wiem. Zakładam, że masz wiertarkę, wiertarko-wkrętarkę, wiertła do drewna o różnej średnicy i długości… Listę niezbędnych narzędzi podam w drugiej części.

Śruba zamkowa

Śruby zamkowe mają łby przypominające klasyczne kapelusze grzybów. Te kształty sprawiają, że śruby zamkowe można stosować w mocowaniach np. desek siedziska. Nazwa wywodzi się najpewniej z czasów, gdy stosowano je w konstrukcjach skrzydeł drewnianych bram zamków i warowni. Łeb śruby zakuty do postaci grzybka uniemożliwia manipulowanie śrubą bez kontaktu z nakrętką. Trzpień śruby bezpośrednio pod grzybkiem na pewnej długości ma przekrój prostokątny (tzw. odsadzenie). To dzięki niemu śruba jest sztywno tkwi w stalowym okuciu lub w samym drewnie (odsadzenie wbija się w drewno).

Jeśli kiedykolwiek widziałeś bramowe zawiasy stalowe, to wiesz, że ramię zawiasu przykręcane do skrzydła drzwi, ma wybite otwory prostokątne. Te otwory są dla śrub zamkowych właśnie. O śrubach głodni wiedzy technicznej mogą poczytać w Wikipedii https://pl.wikipedia.org/wiki/śruba_(złącze) lub na stronie edukacyjnej Podstawy Konstrukcji Maszyn – Postacie konstrukcyjne śrub. Warto zapamiętać, że śruba plus nakrętka jest jedną z postaci maszyn prostych.

 

Długość ma znaczenie

Do naszych celów wykorzystamy śruby zamkowe o kilku długościach i kilku średnicach. Można oczywiście trzymać się jednej średnicy. Montaż mebli ogrodowych z przygotowanych (dociętych) elementów to prościzna. Musimy jednak starannie dopasować długość śrub do grubości elementów, które zamierzamy połączyć. Wykorzystamy śruby zamkowe o średnicy 8 lub/i 10 mm. W tym przypadku nie ma znaczenia, jaką średnicę wybierzemy i czy będziemy trzymać się tylko jednego wymiaru. Na wsi mam własny składzik materiałów rozmaitych, który systematycznie uzupełniam, więc śruby, wkręty i gwoździe mogę dobierać do aktualnych potrzeb swobodnie. Jeśli chcesz kupić dokładną ilość śrub zamkowych o odpowiedniej długości, musisz wiedzieć, co decyduje o ich przydatności. Musisz poznać budowę śruby zamkowej.

Długie śruby zamkowe nie są gwintowane na całej długości. Jeśli źle dobierzemy długość śruby względem sumy grubości łączonych elementów, zabraknie nam gwintu, aby dołożyć podkładkę (ona ma znaczenie) oraz prawidłowo zamocować nakrętkę (to też ma znaczenie). Po skręceniu elementów za pomocą śruby i nakrętki z podkładką, nadmiar gwintowanego trzpienia śruby można odciąć. Najczęściej ten nadmiar nie wygląda ładnie i będzie przeszkadzał siedzącemu (rwał odzież, kaleczył, itp.). Po ustabilizowaniu łączonych elementów i ich unieruchomieniu poprzez mocne dokręcenie nakrętki, można śrubę uciąć tuż przy nakrętce.

 

Na powyższej grafice: 1 – łeb śruby zamkowej, d – długość całkowita śruby zamkowej (wraz z odsadzeniem 2) oraz m – długość niegwintowanej powierzchni walcowej (3). Długość montażowa to długość m powiększona o wymiar oznaczony znaczkiem +. Ten wymiar bardzo nas interesuje. Wymiar m nie może być większy od sumy grubości elementów łączonych (element A plus element B). Wewnątrz elementu łączonego musi znajdować się zapas gwintu, aby zawsze istniała możliwość dokręcenia nakrętki (np. gdy drewno będzie schło). Centymetr zapasu, w przypadku montażu elementów z drewna mokrego, może okazać się niewystarczającym. Niekiedy można nadrobić to dodatkową podkładką… Jeśli nie chcesz popełnić błędu, przy zakupie zwróć uwagę na ten wymiar. Nie zapomnij, że musisz dodać jeszcze zapas na podkładkę oraz nakrętkę (tego na grafice nie zaznaczyłem).

Praca drewna czy w drewnie?

Tak. Praca drewna. Drewno pracuje, czyli zmienia objętość np. w trakcie przesychania. Jeśli pomalujemy drewniany przedmiot (np. skrzynię ogrodową) wykonaną z wielu elementów łączonych (np. z desek boazeryjnych), to po pewnym czasie zauważymy, że w miejscach wszystkich łączeń pojawiły się fragmenty nietknięte farbą. Źle pomalowane? Nie, nie… Drewno w trakcie malowania miało wyższą wilgotność, elementy były ciasno spasowane. Teraz drewno przeschło i… trzeba malować jeszcze raz. Dobrze, jeśli nie pojawiły się prześwity… 🙂

W przypadku skręcenia dwóch drewnianych elementów śrubą (np. dwóch desek lub dwóch kantówek) musimy wiedzieć, że z czasem śrubę trzeba będzie dokręcić. Nie powinno nas to dziwić, bo nawet pomalowane meble ogrodowe z drewna przyjmują z otoczenia wilgoć. Może okazać się też, że da im w kość upał… Oczywiście meble ogrodowe z drewna powinny być chronione zarówno przed nadmiarem wilgoci, jak i przed nadmiarem słońca lub mrozu. Impregnaty i lakiery do drewna to nie wszystko. Między innymi dlatego buduję ogrodową wiatę. 🙂

Meble ogrodowe, które widać na zdjęciach, wykonałem sam. Ogrodowe ławki bez oparcia, z oparciem, stoły i taborety. Po ponad 10 latach użytkowania wymiany wymagały deski siedziska (pierwsze zdjęcie). Wówczas i teraz wykonałem je z drewna kupionego w tartaku. Reszta konstrukcji wykonana jest z bardzo starego drewna, które odzyskałem podczas remontu mieszkania w 100-letniej kamienicy. To stare drewno jest doskonałe.

Jak zrobić ławkę do ogrodu?

Ławkę, stół, taboret a nawet fotel… Własnoręcznie wykonana solidna drewniana konstrukcja z elementów skręcanych śrubami zadowoli każdego. Mój sąsiad, poczciwota, ten ze wsi, którego lubię i bardzo szanuję, powiada, że są pewne prace, których uczyć nikogo nie trzeba, jak nie trzeba uczyć dzieci dłubania w nosie. Przy tego typu okazjach lubi z kolei mówić, że jak się robi, to zawsze coś się zrobi. Ja wtedy z uśmiechem dodaję, że trochę nieuwagi i sukces! Tak się od kilkunastu lat ładnie… dogadujemy. Z tym dłubaniem w nosie nie zawsze wypada wyskoczyć… 😉 Ale powiedzonko, że zawsze coś się zrobi, gdy się coś robi, bardzo mnie się podoba. Często je wykorzystuję, gdy mnie ktoś pyta, dlaczego ciągle szukam jakiegoś zajęcia… Odbiegam od tematu, ale wiata już zademonstrowała swoją przydatność. Mimo deszczowej pogody, pod jej dachem mogłem zająć się czymś pożytecznym.

Wykonanie ogrodowej ławki w wersji bez oparcia nie wymaga wielkiej wiedzy konstruktorskiej. Bacznie przyglądając się opublikowanym w tym artykule zdjęciom, można się sporo nauczyć lub znacznie zapoznać z planowanym zadaniem. Mój wiejski sąsiad zwykł także mówić, że od samego patrzenia jeszcze się nikt niczego nie nauczył… Akurat z tą jego maksymą nieco się nie zgadzam. Jak zrobić ławkę do ogrodu opiszę dokładnie w kolejnych artykułach. Przygotuję nieco więcej zdjęć, szkiców, schematów, grafik z opisami… Tymczasem macie co podglądać i o czym rozmyślać. Do wykonania pierwszej ławki ogrodowej potrzebujemy drewna, czyli pociętej na wymiar kantówki oraz kilku przyciętych desek.

Robimy zakupy w tartaku

Nasza pierwsza własnoręcznie wykonana ogrodowa ławka z drewna musi mieć:

• 4 równe nogi – kantówka 8×8 cm pocięta na 4 równe części o długości 45 cm każda;
• 4 poprzeczki do połączenia tych nóżek (po dwie na stronę) – kantówka 8×8 cm pocięta na 4 równe części; w proponowanej wersji zadowolimy się 4 poprzeczkami o długości 30 cm każda (szerokość / rozstaw nóżek = 30 + 8 + 8 = 46);
• 2 kantówki 8×8 cm do połączenia i stabilizacji dwóch sekcji nóżek – dwie kantówki o długości 110 cm każda;
• 3 deski o grubości 3 cm (lub 3,5 cm), szerokości 15 cm i długości 160 cm każda (minimalna szerokość siedziska = 15 + 3+ 15 + 3 + 15 = 51).
• 3 deski o grubości 3 cm (lub 3,5 cm), szerokości 15 cm i długość 50 cm (połączymy nimi 3 deski siedziska przed montażem na stelażu / na połączonych dwóch sekcjach nóżek).

Dalsze wskazówki w drugiej części. Deska elewacyjna też może być wykorzystana, ale tu akurat zająłem się czym innym. Nigdy nie wyrzucam materiałów, które pozostają po wykonaniu jakiegoś zaplanowanego zadania. Niekiedy latami na swój debiut czekają rozmaite niewykorzystane kantówki, resztki łat, boazerii, deski elewacyjne, listwy i listewki… Dobrze zabezpieczone przed warunkami atmosferycznymi drewno (w domu jest takie miejsce na stryszku) na wykorzystanie może czekać latami. Wszelkie marnotrawstwo mnie zwyczajnie wpieprza. O tym w kolejnych częściach.